BYĆ CZY NIE BYĆ?
DIALEKTY W NEO-QUENII?
Kurs "Quenya - Elvish" Helge Fauskangera z 2004 r. jest moim zdaniem rzetelny i oryginalny, choć różnimy się diametralnie w kwestii zasadniczej, mianowicie w odmianie czasownika BYĆ.
Jeśli ten błyskotliwy norweski badacz myli się w tak podstawowej sprawie, może on przetłumaczyć całe Pismo Święte na Quenję, ale imię Boga JESTEM (fundamentalne zarówno w judaizmie, jak i NT) zostanie zniekształcone.
Oczywiście, możemy przyjąć, że tak jak pierwotny eldarin (oromin), używany jeszcze przed wędrówką Ludów Gwiazdy i podziałem na szczepy, także Neo-Quenya może mieć wiele odmian: dialekt Fauskangera, dialekt Renka, ale ja osobiście wolę czerpać ze źródła.
I znowu, odsyłam tu do Etymologii, zwłaszcza do tematów słowotwórczych UGU i UMU. Oprócz przeczenia: UMIN – nie jestem, które po usunięciu negacji ‘u’ daje nam formę: MIN, możemy bez większego trudu odnaleźć formę pierwszoosobową JA = NI; zatem NIMIN jest jedyną podręcznikową (parmalambiońską) formą JA JESTEM.
Możemy ukuć bardziej archaiczną formę: JAM JEST: czyli Ninye (nie Nanye, jak u Fauskangera).
YE (nie ‘na’) jest bowiem najbardziej powszechną w czasach II i III ery formą słowa JEST, powtarzającą się we wszystkich tekstach, podczas gdy ‘na’ można zaobserwować tylko w pożegnaniu Galadrieli (vanva na) i Narqelionie (forma 'nalle').
Przykłady?
Irima ye Numenor – piękny jest Numenor.
Ye! Utuvienyes – Jest! Znalazłem.
Zatem Ninye I ea = Jam jest, który jest. Analogicznie do I ea han Ea – który(ś) jest w Niebie (VT43: Words of Joy I). Forma drugoosobowa jest tylko w domyśle, dlatego została ujęta w nawias.
"Nanye ye Nanye" imię proponowane przez Fauskangera zawiera czasownik 'ye' użyty w funkcji zaimka 'który'. Jakie znaczenie ma więc ta sama cząstka w słowie Nanye?
Naprawdę nie potrafiłabym przeprowadzić analizy słowotwórczej w tym przypadku, skoro 'ana' = być, 'na' – niech, np. na care = niech się stanie; 'ye' = jest, a 'nya, ya' = mój (atorinya, ayonya – LR)? Nadal nic z tego nie wynika.
Słowa Boga w NT: "Jam Alfa i Omega – Pierwszy i Ostatni" zazwyczaj nie występują w hebrajskiej, ani aramejskiej formie. Odnoszone są zawsze do greckiego alfabetu. Gdyby znaleźć odpowiednik w tablicach Feanora, Chrystus byłby zimny jak metal i gorący, jak upały Południa: Nin tinco ar ure – erya ar tella.
Liczebnik 'erya' znaczy bowiem tyle, co pierwszy, podczas, gdy 'minya' – pojedynczy.
'Tella' występuje w Etymologiach jako 'ostatni, najbardziej wysunięty do tyłu' – stąd Telleri.
Obawiam się jednak, że spór o imię Boże w Quenyi może się potoczyć podobnie, jak spór o istnienie, lub nieistnienie Boga w świecie realnym, a tego wolałabym uniknąć. Nawet wśród wierzących jest wiele denominacji, które zwalczają się wzajemnie pod pozorami ekumenizmu.
Podobnie jak tetragram spółgłoskowy JHWH odczytywany jest przez judajczyków i chrześcijan jako JAHWE, zaś przez świadków Jehowy – tak właśnie.
Najważniejsze jest jednak to, że ON JEST.